جاذبه های گردشگری استان اصفهان

شهر اصفهان مرکز استان اصفهان، با مساحتی حدود 250 کیلومترمربع، در دل فلات کشور ایران قرار گرفته است وآب و هوای آن نیمه خشک و معتدل است.

شهر اصفهان از روزگاران کهن تا کنون به نامهای: آپادانا، آصف هان، اسباهان، اسپاتنا، اسپاهان، آسپدان، اسپینر، اسفاهان، اصپدانه، انزان، بسفاهان، پارتاک، پاری، پرتیکان، جی، دارالیهودی، رشورجی، سپانه، شهرستان، گابا، گابیان، نصف جهان و یهودیه معروف بوده است. در شاهنامه فردوسی هم بارها به اصفهان( سپاهان) اشاره شده و از آن یاد شده شده است.

شهر اصفهان با انتخاب شدن بعنوان اولین پایتخت فرهنگی کشورهای اسلامی در سال 2005 در بین مردم این کشورها بیش از پیش معروف گشته و گردشگران بسیاری را بخود جلب نموده است. این شهر از لحاظ صنایع دستی مهمترین شهر کشور به شمار می آید که بیشتر صنایع دستی کشور اعم از قلم کاری، خاتم کاری، ترمه و... در آن تولید می شود و گردشگرانی که مشتاق به تهیه سوغات ایرانی هستند تقریباً صنایع دستی و سوغاتی های تمام نقاط ایران را در حاشیه میدان نقش جهان و در بازار قدیمی اصفهان میتوانند تهیه کنند.

کاخ چهل ستون اصفهان

عمارت چهل ستون در آغاز قرن 11 هـ .ق در بین باغ و مجموعه بناها و کاخهای محوطه دولتخانه صفوی ساخته شده است. این عمارت عمدتا به خاطر پذیرائی رسمی از میهمانان و سفرای خارجی، طی سه مرحله و بر اساس یک طرح واحد ساخته شده است. مرحله اول ـ تالار اصلی و بزرگ. مرحله دوم ـ ایوان آئینه و اتاقهای طرفین آن. مرحله سوم ـ ایوان ستون دار که از هجده عدد ستون و سقف چوبی تشکیل شده است. نام چهلستون به نشانه کثرت ستونها و انعکاس تصویر بیست ستون در آب استخر است.

نقاشی های دیواری چهلستون زیر نظر هنرمند نامدار عصر صفوی، رضا عباسی با خصلت بزرگ نمائی به روش مینیاتورهای ایرانی انجام شده است. چهار تابلو بزرگ درون سالن، صحنه هایی از عرصه های نبرد و مجالس پذیرائی پادشاهان صفوی را نشان می دهد. دو تابلو بزرگ میانی از الحاقات بعدی با موضوع های مشابه است که به قلم صادق نقاش باشی( هنرمند دوره قاجار) رسم شده است. متأسفانه بسیاری از نقاشی های دوره صفوی در طول حکومت ظل سلطان، تخریب گردیده است. از اشعار دلپذیر نجیب کاشانی که به( خط محمد صالح اصفهانی) بر پیشانی ایوان ستوندار مرقوم گردیده، این چنین استنباط می گردد که این عمارت بی همتا در آغاز قرن 12 هـ.ق دچار حریق گردیده و در زمان شاه سلطان حسین صفوی تعمیر شده است.

میدان نقش جهان (میدان امام) اصفهان

یکی از زیباترین میدان های جهان به طول حدود 512 متر و عرض 160 متر است که در حوالی آن اطاق هائی در دو طبقه با یک اندازه و شکل احداث شده است. تعداد چهار اثر تاریخی بی همتا در اطراف میدان قراردارد. عمارت عالی قاپو ـ مسجد امام ـ مسجد شیخ لطف الله و سر درب بازار قیصریه، در وسط میدان اصلی، زمین و دو دروازه سنگی چوگان بوده است. میدان امام امروزی یکی از مراکز خرید صنایع دستی و همچنین محل برگزاری بسیاری از مراسم ملی و مذهبی میباشد . در هر هفته نماز پرشکوه جمعه در این میدان برپا می گردد.

بازار قیصریه اصفهان

سردرب قیصریه در شمال میدان امام( نقش جهان) ساخته شده است. این سردرب، یکی از زیباترین نقاشی های مربوط به دوران صفویه را نشان می دهد. از این سردرب، وارد یکی از زیباترین بازارهای جهان می شویم. بازار قیصریه در زمان صفویه مرکز فروش کالاهای قیمتی بوده است و نمایندگان شرکتهای خارجی در این مکان دارای حجره هائی بوده اند. بازار اصفهان یکی از بزرگ ترین بازارهای کشور ایران است که دارای قسمتهای مختلف میباشد و در هرقسمت کالاهای خاصی را به فروش می رسانند. به عنوان مثال قسمت صنایع دستی اصفهان، طلا و نقره، قالی، کفش و غیره. بازدید از تمام قسمتهای بازار ساعتها به طول می انجامد.

عمارت عالی قاپو اصفهان

عمارت عالی قاپو در قرن یازدهم هجری در شش طبقه احداث شده است. هر طبقه تزئینات هنری خاصی را دارا می باشد. از قسمتهای مهم این کاخ، ایوان طبقه سوم، حوض مسی در ا“ و تالار پذیرائی همین طبقه که با زیباترین نوع نقاشی و گچ بری تزیین شده است. تالار موسیقی طبقه ششم و تزئینات گچ بری بی همتای آن و اکثر کارهای هنری توسط رضا عباسی هنرمند معروف آن زمان انجام گردیده است.

مسجد امام اصفهان

در جبهه جنوبی میدان نقش جهان ( میدان امام) ـ یکی از زیباترین مسجدهای جهان اسلام قراردارد به نام مسجد امام که به فرمان شاه عباس اول، توسط استاد علی اکبر اصفهانی احداث گردیده است. در مرحله اول سردرب اصلی و جلوخان محل ورود با دو مناره خارجی مسجد ساخته می شود. درب مسجد با ورقهای نقره و طلا تزیین گردیده و مربوط به دوره شاه صفی، جانشین شاه عباس اول است. در داخل مسجد یک حیاط اصلی و مرکزی، با چهار ایوان و دو حیاط فرعی جانبی قراردارد. گنبد خانه جنوبی به صورت دو پوش اجرا گردیده و فضای بین این دوگنبد حدود 12 متر ارتفاع دارد.

ارتفاع گنبد خارجی از کف مسجد 50 متر میباشد . کتیبه های مسجد، توسط خطاطان و خوشنویسان مشهور زمان صفویه مانند: علیرضا عباسی، عبدالباقی تبریزی، محمدصالح اصفهانی و محمدرضا امامی مزین شده است. تمام سطح ها جرزها و دیوارها و گنبد و مناره ها و طاق نماهای داخلی و خارجی مسجد از کاشی های هفت رنگ و مرعق پوشیده شده است. نقوش این کاشی کاریها( گل و بوته ها) به صورت مجرد و رمزی ظاهر می شود.

مسجد شیخ لطف الله اصفهان

مسجد شیخ لطف الله یکی دیگر از مناطق دیدنی اصفهان می باشد. در ضلع شرقی میدان امام نقش جهان مسجدی قراردارد که در زمان شاه عباس اول صفوی، زمان احداث میدان و همراه با بناهای پیرامون آن به خاطر محل عبادت و حوزه تدریس مرحوم شیخ لطف اله، که از علما و روحانیون بزرگ جبل عامل در لبنان بوده، ساخته شده است. ساختمان مسجد در سال 1011 هـ .ق شروع و در سال 1028 پایان یافته است. این مسجد دارای یک شبستان زیرزمینی است که کف گنبدخانه را از سطح زمین بالاتر قرارداده است. بخاطر استفاده های خاص علمی ـ مذهبی از این مسجد، نیازی به احداث حیاط و مناره نبوده است. گنبد بر روی هشت طاق جناغی قرار گرفته و لبه این طاقها با کاشیهای پیچ به رنگ فیروزه ، تزیین یافته است.

سطوح داخلی به خصوص محراب مسحد شیخ لطف اله از شاه کارهای بی همتای هنر کاشی کاری هفت رنگ و معرق است. در محراب دو کتیبه قرار دارد که عبارت ذیل بر آن ها نوشته شده است:عمل فقیرحقیر محتاج به رحمه خدا محمد رضا بن استاد حسین بنا اصفهانی.

این نوشته بیان کننده آن است که استادان و هنرمندان و سازندگان بناهای آن زمان در در برابر قدرت جان آفرین تسلیم فرود آورده و هیچ گاه نخوت و تکبر به وجودشان راه نیافته است.

مسجد جامع اصفهان

مسجد جامع اصفهان در گوشه شمال غربی میدان قدیم احداث گردیده است و از جاهای دیدنی اصفهان بشمار می رود. مسجد اولیه درکنار روستای قدیمی یاوان و احتمالاًُ بر روی یک بنای مربوط به پیش از اسلام احداث گردیده است.

شهر اصفهان در سال 24 هجری، دین مبین اسلام را می پذیرد و نخستین مسجد رادر محل فعلی با ابعادی محدودتر در سال 156 هجری می سازد. در قرن سوم هجری به دلیل گسترش شهر و انبوه جمعیت ، مسجد بزرگ تری بر روی مسجد اولیه پایه ریزی می گردد. عمده ترین سبک معماری به کار رفته در مسجد مربوط به دوره سلجوقی، به شیوه رازی است. در این شیوه کاربرد آجر و ایجاد نماهای آجری با طرحهای گره در حد اعلاء تبحر و زیبائی در نمای داخلی و خارجی گنبدهای خاکی و نظام الملک ظاهر گشته اس

گچ بری محراب او لجایتو، تزئینات کاشی کاری و خطوط بنائی و مقرنس سازی های گوناگون ایوانها همراه با کتیبه های خط کوفی و ثلث، نشانگر کوشش و علاقه هنرمندان اصفهانی در بنای این مسجد میباشد. مسجد جامع اصفهان را میتوان ، به حق دایره المعارف معماری و یادگارهای با ارزش تاریخی، فرهنگی و هنری شهر اصفهان محسوب نمود و بخاطر همین ارزشهای پنهانش، حفاظت و نگهداری از آن، از وظائف مذهبی، ملی و فرهنگی همگان تلقی می گردد.

کاخ هشت بهشت اصفهان

کاخ هشت بهشت در بین باغ بلبل، داخل مجموعه دولتخانه دوره صفوی در زمان حکومت شاه سلیمان( در نیمه دوم قرن 11 هجری قمری) ساخته شده است. موقعیت برتر باغ و عمارت هشت بهشت بگونه ای بوده که ورودی های باغ از کلیه اضلاع آن انجام می گرفته است. در جنوب باغ هشت بهشت در زمان شاه سلطان حسین، مجموعه مدرسه و کاروان سرا و بازارچه احداث گردیده است..

نام هشت بهشت عمدتا در تعبیر دوران خود، به مفهوم هشتی یا ورودی بهشت بوده است. عمارت هشت بهشت در دو طبقه و بر روی یک کرسی با ازاره سنگی ساخته شده و ترکیب احجام و فضاهای معماری بگونه ای ماهرانه و متناسب انجام گرفته است. در وسط ساختمان، فضای اصلی و مرکزی قرار دارد که در پلان به صورت هشت ضلعی است. ارتباط دو طبقه از طریق دو دستگاه راه پله انجام می گیرد کلیه سطوح ایوانهای هشتی مرکزی، اتاقها و راهروها، با سبکهای متنوعی تزیئن شده است. از خصوصیات خاص این عمارت، حوض مروارید و آبشار ایوان جنوبی است که آب آن از حوض فوقانی تأمین شده است.

پل خواجو اصفهان

پل خواجو از دیگر جاهای دیدنی اصفهان می باشد که در زمان صفویه ساخته شده است. پل خواجو در قسمت شرق رودخانه زاینده رود  و در سال 1060 هجری، همزمان با زندگی شاه عباس دوم احداث شده است. پل خواجو در طراحی قدیم برای چند هدف در نظر گرفته شده است. قسمت بالایی برای حرکت سریع و عبور کالسکه ها و چهارپایان بوده در حالی که بخش تحتانی عمدتا برای حرکت آرام و توقف و تأمل عابرین پیاده بوده است.

قسمت تحتانی تماماً از سنگ و ملات ساروج ساخته شده و دهانه های عبور آب به صورت بند با تخته های قطور چوبی قابل کنترل بوده و با مسدود کردن کامل دهانه ها سطح آب در قسمت غربی پل بالا آمده و دریاچه کوچکی را بوجود می آورد. در سمت شرقی، پلکانهای سنگی انسان را تا حد تماس با آب به پائین هدایت می کند. ضمن اینکه این پلکانها خود محلی برای نشستن و لذت بردن از چشم اندازهای طبیعی میباشد. در قسمت مرکزی پل، عمارت بیگلربیگی در طبقه فوقانی و در طرفین راهروی پل برای پذیرائی و تشریفات رسمی ساخته شده است که اتاقهای آن در دوره های گوناگون با نقوش رنگ طلائی تزیین شده است.

سی وسه پل اصفهان

سی وسه پل از جاذبه های گردشگری بسیار معروف و  دیدنی اصفهان  به شمار می رود. زمانی که اصفهان بعنوان مرکز حکومت دولت صفویه انتخاب می گردد، جهت گسترش شهر به طرف جنوب متمایل می شود و عنصر مهم شهرسازی در آن طرح، محور چهار باغ بوده که از دروازه دولت بسوی جنوب احداث می گردد و حدود شش کیلومتر طول آن بوده است.

این خیابان الزاماً از رودخانه عبور می نماید و بدین جهت معماران آن زمان، پل الهوردیخان را که به سی و سه پل مشهور میباشد بر روی زاینده رود و مطابق بر محور چهارباغ ایجاد می نمایند. زمان احداث پل درحد فاصل سالهای 1008 تا1011 هجری قمری بوده و طول آن سیصد متر و عرض آن 14 متر میباشد . این پل از معماری بسیار زیبا و متناسب بهره مند است، نظم طولانی دهانه های آن، ابهت و وقار خاصی در آن بوجود آورده است. در طرفین سطح فوقانی، دو راهروی مسقف ساخته شده که هم در زمستان و هم در تابستان سرپناه مطمئنی برای عابرین می باشد . پل الهوردیخان را میتوان نتیجه مطلوب ترکیب فنون در مهندسی با هنر معماری محسوب کرد.

کلیسا و موزه وانک اصفهان

در قرن یازدهم هجری، تعدادی از ارامنه ساکن در کشور ارمنستان فعلی به اصفهان منتقل گشته و در دهکده ای در جنوب غرب اصفهان سکونت داده شدند. نام آن دهکده را جلفا گذاشتند. شاهان صفوی طبق فرامینی که صادر کردند، آزادی های مذهبی برای آن ها را تضمین نمودند و این اقلیت ارامنه را مورد حمایت قراردادند.

در بین ساکنان جلفا، تجار و افرادی که دانش فنی آن دوران را دارا بودند، وجود داشتند. با کمک و مساعدت تجار ارمنی چند کلیسا من جمله کلیسای وانک احداث شد. اکنون جلفا قسمتی از شهر اصفهان محسوب می گردد. کلیسا وانک  یکی از زیباترین کلیساهای کشور ایران است که دارای آمیخته ای از معماری ایرانی و اروپائی میباشد . داخل کلیسا تزئینات هنری من جمله گچبری، نقاشی و طلاکاری موجود است . در کنار کلیسا وانک، موزه با ارزشی وجود دارد که در آن تابلوهای با ارزش نقاشی، کتب خطی و سایر اشیاء با ارزش هنری دیده می شود.

آتشگاه اصفهان

کوه آتشگاه در 7 کیلومتری غرب اصفهان در همان مسیر منارجنبان قراردارد و از جمله جاهای دیدنی اصفهان است. ارتفاع این کوه حدود 1680 متر از سطح دریا است. در زمان ساسانیان یک آتشکده در بالای این کوه احداث شده است. ساختمان از خشت های بسیار عظیم و ضخیم ساخته شده است. جایگاه و محل روشن نگه داشتن آتش هنوز در بین خرابه های بالای کوه دیده می شود و این بنا یکی از معدود بناهای مربوط به زمان پیش از اسلام است.

منارجنبان اصفهان

منارجنبان یکی از مکانهای دیدنی اصفهان می باشد. منارجنبان یکی از آثار باستانی معروف ایران است که در 5 کیلومتری غرب اصفهان در جاده اصفهان به نجف آباد قراردارد. ساختمان دارای یک ایوان و دو مناره است. قبر عبداله این محمد ابن محمود یکی ازچهره های شاخص قرن 8 هجری در این بنا قراردارد. احداث این بنا هم زمان با دوران حکومت ایلخانیان مغول میباشد . این بنا از نقطه نظر معماری، دارای ارزش فراوانی است. یکی از ویژگی های این بنا این است که درصورتی که یکی از مناره ها تکان داده شود، مناره دوم و تمام ساختمان تکان و حرکت بسیار محسوس دارد. ارتفاع ایوان از سطح زمین 10 متر و ارتفاع مناره ها 5/17 متر میباشد . مسأله بسیار مهم این است که این بنا را برای تکان دادن نساخته اند وتکان دادن زیاد آن باعث ویرانی بنا می گردد.

مسجد حکیم اصفهان

مسجد حکیم اصفهان یکی از مسجدهای بسیار نفیس چهار ایوانه است که در فاصله سالهای 1051 تا1073 هـ .ق مقارن با سلطنت شاه صفی و شاه عباس دوم به همت طبیب حکیم محمد داوودخان ملقب به تقرب خان بر روی خرابه های مسجد جامع جور جیراز بناهای قرن چهارم هجری ساخته شده است. طبق کتیبه های موجود، معمار این بنا محمدعلی بن ستاد علی بیک اصفهانی است.

آنچه مسجد حکیم را در عداد مساجد بسیار باارزش زمان صفویه قرار می دهد، ارزشهای خاص معماری، کتیبه های گوناگون آن است که بدست استاد محمدرضا امامی، خوش نویس نامدار عصر صفویه تحریر شده است. از دیگر قسمتهای دیدنی این بنا میتوان به محراب بسیار زیبایی که با مقرنسها و کتیبه ها که به خط ثلث بر زمینه لاجوردی تزیین یافته است اشاره کرد.

مسجد سید اصفهان

مسجد سید بزرگترین و مشهورترین مسجد اصفهان از قرن سیزدهم هجری و دیگر جاذبه های گردشگری اصفهان است که به فرمان ( حجت الاسلام حاج سیدباقر شفتی) از علمای بزرگ امامیه که در دوره سلطنت محمدشاه قاجار می زیسته بنا شده است، در تزئینات کاشی کاری با طرح گلدان و منظره هائی که نمایش داده شده است.

رنگ قرمز روشن نقش بسزایی دارد و این همان رنگی است که در مسجدهای دیگر دوره قاجار مثل مسجد رحیم خان و مسجد رکن الملک هم مشاهده می شود. آرامگاه( سید حجه الاسلام) که بسیار باشکوه و مجلل بنا شده است، در گوشه شمال شرقی صحن مسجد قرار دارد. در این مسجد تاریخهای متعددی از سال 1255 تا1311 هجری دیده می شود که کتیبه های آن به خط محمدباقر شریف شیرازی است. تزئینات داخل گنبد آرامگاه، از نوع تزئینات گچبری، آئینه کاری و طلاکاری است که همراه با ضریح نقره و طلاکوب آن با خطوط بسیار زیبا از قسمتهای تماشائی این مسجد میباشد.

گنجینه های هنرهای تزئینی اصفهان

گنجینه( موزه) هنرهای تزئینی ایران در عمارت تاریخی، رکیب خانه قراردارد. که در آغاز قرن 11 هـ .ق مقارن با سلطنت شاه عباس اول در بین مجموعه بناهای دولتخانه صفوی احداث و بعنوان محل مراقبت وسایل سوارکاری و یراق آلات مرکب سلطنتی مورد استفاده قرار می گیرد. این عمارت در دوره قاجار، اندونی ظل السلطان حاکم اصفهان بوده و در دوره پهلوی هم بعنوان اداره و ثبت‌احوال مورد استفاده قرار داشته است. این گنجینه شامل بخشهای گوناگون خوش نویسی مانند آثار خطی و کتابت، جلد سازی و نگارگری و آثار لاکی، بافته ها و رودوزیهای سنتی، فلزکاری، آثار چوبی، سفال و آبگینه میباشد که یادگارهای نفیس و ارزشمندی از دوره صفوی و قاجاریه را در بر می گیرد.

https://www.beytoote.com