اکوتوریسم چیست

اکوتوریسم چیست؟ چگونه کار می کند؟ چرا مهم است؟ چگونه ما به عنوان افرادی که مسافرت می کنیم می توانیم کاری کنیم که اصول اکوتوریسم را رعایت کرده باشیم؟

در سال های اخیر، علاقه به سفرهای طبیعی و سفر به مناطق دست نخورده طبیعت افزایش پیدا کرده است. بنابراین شیوه معمولی و همیشگی توریسم دستخوش تغییر و تحولاتی شده است.

اکوتوریسم را در یک تعریف ساده می توان این گونه تعریف کرد: گونه ای از توریسم است که در آن توریستان از منطقه های طبیعی دست نخورده دیدن می کنند و در آنجا سعی می کنند تا به جاندارانی که در آن مکان قرار دارند نگاه کنند.

برخی از افرادی که در این زمینه متخصص هستند؛ تخمین زده اند که در سال های آینده، اکوتوریسم سهم قابل توجهی از صنعت کل توریسم را به خودش اختصاص خواهد داد (یعنی چیزی حدود 11.4 درصد!) بنابراین موضوع اکوتوریسم موضوعی است که باید حتما به آن رسیدگی کرد. البته یکی از مهم ترین دلایلی که جنبش اکوتوریسم بوجود آمده است این است که از برخی از اثرات منفی که صنعت توریسم می تواند بر روی زندگی انسان ها داشته باشد جلوگیری شود.

باید دانست که مفاهیم اصلی و فلسفه کلی این نوع توریسم مشخص است و به طور کلی هدف از ایجاد آن این است که کاری کنیم که صنعت توریسم حالت محیط زیست پسندانه ای داشته باشد. در حقیقت در اکوتوریسم کاری می کنیم که همزمان با سفر کردن ها، بتوانیم طبیعت را هم حفظ کنیم و از جوامع محلی هم(که در مکان هایی قرار دارند که به آنها سفر می کنیم) محافظت کنیم.

سازمان ملل سال 2017 را سال بین المللی توسعه و پایداری صنعت توریسم عنوان کرد بنابراین به نظر می رسد که می توان از این فرصت استفاده کرد و به مفهوم اکوتوریسم به عنوان یکی از مفاهیم مهم و کلیدی در این زمینه توجه مخصوصی کرد. اما بیایید درباره مفهوم اکوتوریسم قدری بیشتر صحبت کنیم.

ولی به طور عملی و به عنوان مفهومی که بتوان آن را به خوبی تعریف کرد؛ می توان گفت که اکوتوریسم برای اولین بار در سال 1990 بوسیله فردی به نام مگان اپلر (Megan epler) تعریف شد. این فرد یکی از بنیانگذاران مهم جامعه بین المللی اکوتوریسم بود (TIES) و همچنین خود او حدودا 6 کتاب را درباره اکوتوریسم به رشته تحریر درآورده بود. این فرد هم اکنون مدیر عامل جنبش بین المللی توریسم پایدار است و در دانشگاه هاروارد مشغول به درس دادن می باشد. او همچنین یکی از مهم ترین فعالان محیط زیست می باشد و یکی از افرادی است که به شدت به موضوع محیط زیست اهمیت می دهد. او بر این عقیده است که وقتی شما به نواحی که کاملا وحشی هستند به صورت مسئولانه سفر گردشگری داشته باشید؛ این توانایی را خواهید داشت که بتوانید کیفیت وضعیت کلی مکانی را که به آن سفر کرده اید بهتر کنید. اپلر برای خودش چنین تعریفی داشت: "اکوتوریسم به معنی یک نوع توریسم مسئولانه به مکان هایی است که کاملا دست نخورده و طبیعی هستند و در این مسافرت ها توریست ها باید کاری کنند که وضعیت این مکان ها نسبت به گذشته بهتر شود"

بنابراین با توجه به تعاریفی که از اکوتوریسم کردیم؛ می توان این گونه نتیجه گرفت که اکوتوریسم به این معنی است که شما یک مسافرت گردشگری بکنید که دارای اثرات مثبتی بر روی وضعیت زیست محیطی در یک منطقه باشد.

یکی از مهم ترین و بزرگترین اشتباهاتی که مردم در این زمینه انجام می دهند این است که فکر می کنند که اکوتوریسم تنها برای این است که طبیعت و حیات وحش را حفظ کنیم! و این کار را باید با هر ابزاری که در دستمان قرار دارد انجام دهیم! این در صورتی است که داستان به این شکل نمی باشد و اصلا منظور از جنبش اکوتوریسم این نیست که شما باید سعی کنید تا به طبیعت سود برسانید! بلکه منظور این است که مسافرت های گردشگری را به گونه ای انجام دهید که برای خود طبیعت سود داشته باشد. به عبارت بهتر، می توان اکوتوریسم را به این صورت هم تعریف کرد "مسافرت و گردشگری مسئولانه به نواحی طبیعی که منجر می شود که محیط زیست سالم بماند و هم از نظر اجتماعی و هم از نظر اقتصادی به وضعیتی که مردم آن ناحیه دارند کمک شود و همچنین بتوان کاری کرد که با این مسافرت، افرادی که در آن نواحی زندگی می کنند از همه نظر تحت سودرسانی هایی قرار بگیرند.

با این که همانطور که در بالا اشاره شد می توان گفت که مفهوم اکوتوریسم برای اولین بار در سال 1990 معرفی شده است؛ ولی می توان گفت که ریشه های اولیه آن به اوایل قرن بیستم برمی گردد. در حقیقت در آن زمان بسیاری از نویسنده ها بودند که به زیبایی ها و شگفتی هایی که در طبیعت وجود داشت اشاره می کردند و این طرح را می دادند که چقدر خوب می شود که افرادی که به این منطقه ها سفر می کنند چنین برخوردی با این منطقه ها داشته باشند که هم طبیعت در این مکان ها حفظ شود و هم این که به افرادی که در این مکان ها زندگی می کنند سودرسانی شود.

اولین ریشه ها و جرقه های اکوتوریسم به صورت امروزیش، در سال های دهه 1970 میلادی بوجود آمد که در آن زمان برخی از افرادی که در زمینه محافظت از محیط زیست کار می کردند این مفهوم را مورد بررسی قرار دادند و گفتند که افرادی که می خواهند به عنوان توریست به این منطقه ها سفر کنند باید همزمان با این که از رفتن به این منطقه ها لذت می برند بتوانند کاری کنند که هم این منطقه ها از نظر طبیعی بدون آسیب باقی بماند و هم این که افرادی که بومی این منطقه ها هستند سودی ببرند.

به طور کلی کتاب ها و نوشته های زیادی در این زمینه وجود دارد و نوشته شده است و افراد محقق زیادی در این زمینه کار کرده اند و در این زمینه بحث های زیادی شده است که همگی این بحث ها و کتاب ها تقریبا حول یک مرکزیت اصلی می چرخند و آن هم توجه کردن به محیط زیست و انجام دادن کار گردشگری به گونه ای است که بتوان محیط زیست را نیز حفظ کرد.